Homilie Pater Lukas Martens 25 augustus 2024 : 21ste zondag door het Jaar B

Woorden

Deze taal stuit iemand tegen de borst, zo morden de mensen die met Jezus waren meegegaan maar Hem nu verlaten. Vorige zondag zegden we dat ‘woorden kunnen spreken’ zo’n grote weldaad is: ervaringen kunnen uitwisselen, meedelen wat in je leeft. Maar woorden blijven heel gebrekkig en soms inadequaat waar het gaat over werkelijkheden met een diepe zin.  

Juiste betekenis

Ja, soms kunnen we ons storen aan woorden uit de Schrift, aan woorden in de liturgie. Dikwijls ligt dit aan de context waarin die woorden ontstaan zijn. De inhoud van woorden kan met de tijd ook veranderen. Dus vraagt het altijd wat zoekwerk naar de juiste betekenis van wat we horen of lezen. 

Wees onderdanig

Een klassiek voorbeeld van een ‘taal die tegen de borst stuit’ hebben we vandaag bij Paulus gehoord: ‘vrouwen weest in alles uw man onderdanig.’ Los van de context kan men zeggen: wat een machtsinstrument wordt hier de man in handen gegeven. We weten welk onheil dit teweeg kan brengen als het verkeerd geïnterpreteerd wordt. In de samenleving van toen was de man ‘pater familias’, hoofd van de familie, van vrouw, kinderen, slaven en slavinnen. Hij moest ervoor zorgen alles in goede orde te behouden. En als we die zin van Paulus ook bekijken in het geheel van de tekst dan vinden we interessante toevoegingen: Paulus zegt: weest onderdanig ‘uit ontzag voor Christus’. En verder zegt hij: dit geheim heeft een diepe zin. Daarover mogen we dus niet te vlug en te oppervlakkig oordelen.  

Man en vrouw

De relatie tussen man en vrouw wordt in de Bijbel erg geprezen, want  zó is de mens beeld van God. Ook het Bijbelse Hooglied bezingt de liefde tussen man en vrouw. Het wordt elk jaar voorgelezen tijdens het Joodse Pasen. Waarom juist dan? Omdat de liefde tussen man en vrouw beeld is van het verbond van God met zijn volk en verder doorgetrokken, van het verbond van God met de ganse mensheid. De band tussen man en vrouw ligt in Gods plan en dat plan werd in Christus tot vervulling gebracht. Daarom zegt Paulus: ik voor mij betrek het op Christus en de Kerk. De liefde tussen man en vrouw is beeld van de liefde van Christus voor zijn Kerk. En omgekeerd: de liefde van Christus voor Zijn Kerk is maatstaf voor de liefde tussen man en vrouw. 

Mannen

En alles wordt nog duidelijker als we de tekst van Paulus gewoon verder lezen. Paulus richt zich nu tot de mannen: mannen hebt uw vrouw lief zoals Christus zijn Kerk heeft liefgehad. Hij heeft Zichzelf voor haar overgeleverd. Mannen moeten hun vrouwen liefhebben zoals zij hun eigen lichaam liefhebben. Een hele opgave dus voor de mannen. Maar zo ontstaat er een nieuw evenwicht. 

Kiezen

Tenslotte gaan we nog even naar het evangelie, het laatste stukje uit de broodrede van Johannes. Man en vrouw kiezen voor elkaar. Een belangrijke keuze. Maar Jezus volgen is misschien nog een belangrijker keuze. De liturgie kiest vandaag de verbondssluiting te Sichem als eerste lezing. Jozua stelt het volk met de rug tegen de muur. Het is nu het moment om te kiezen: ofwel dien je de Heer, zoals ik en mijn familie, ofwel dien je andere goden. Krasse taal die het volk doet nadenken en dan resoluut doet kiezen voor de God die hen uit Egypte heeft geleid. Ja, Hij heeft duidelijk bewezen dat Hij voor het volk wil zorgen. Hij is het waard dat wij Hem vertrouwen. Voor Hem willen wij kiezen. Elk jaar vernieuwen wij op Pasen onze keuze om de Heer te dienen door het uitspreken van onze doopbeloften. ‘Ja, ik beloof. Ja, ik geloof’. 

Geloof of ongeloof

Jezus had voor 5000 mensen het brood vermenigvuldigd. Ze zijn Hem een tijdje gevolgd. Jezus probeerde hen duidelijk te maken wat de diepe zin was van dat gebeuren, maar die taal stuit hen tegen de borst. ‘Hoe kan Hij ons zijn vlees te eten geven’. Daar hebben we vorige week over gesproken. Ook deze tekst heeft een diepe zin. Het gaat bij Johannes altijd om deze keuze: geloof of ongeloof. Geloof je dat Jezus de gezondene is van de Vader, Zijn enige, veelgeliefde? Ben je bereid om deze lieve Zoon te aanvaarden als het kostbaarste geschenk van God aan ons mensen? Erken je in de wijze waarop Jezus zijn leven heeft gegeven Gods goedheid en mensenliefde? Kan je met Petrus zeggen: ‘Heer, naar wie zouden wij gaan? Wij geloven en weten dat Gij de heilige van God zijt.’? Van de 5000 blijven er nog 12 over die ‘ja’ willen antwoorden op die vragen. 

Geloof ontvangt

God wil geven, maar vindt weinig gelovige harten die willen ontvangen. ‘Willen ook jullie soms weggaan, mijn gezelschap verlaten?’ Nee, ook al begrijpen wij nog weinig van die dingen met een diepe zin, laten wij in deze eucharistie ons hart openen om met geloof de Heer Jezus te ontvangen. Hij is het brood ons door de Vader gegeven om mensen te worden naar Zijn beeld en de gelijkenis,  mensen naar Zijn hart.