Homilie Pater Lukas Martens 1 september 2024 : 22ste zondag door het Jaar B

Met ons hart bij de Heer

Er is milieuvervuiling, maar ook ons hart kan bezoedeld worden. Ons hart is zo belangrijk. Als de priester straks zegt: verheft uw hart, antwoorden jullie spontaan: wij zijn met ons hart bij de Heer. Met ons hart bij de Heer zijn, dat is iets groots. Daardoor wordt ons hart gezuiverd, daardoor kunnen we tot Hem bidden, daardoor mogen we ervaren dat Hij ons zo nabij is.

Buitenkant

Met ons hart bij de Heer zijn. Dat is iets bijzonder. Het gaat om onze binnenkant. De buitenkant kan misleidend zijn. De Farizeeën zorgden goed voor de buitenkant. Alles piekfijn in orde, zelfs de kleine toegevoegde wetjes werden tot in de puntjes onderhouden. En dat was een valkuil: daardoor gingen zij zich een beetje té goed in orde weten. Men kan ook een té goed geweten hebben, want dan gaat men zelfverzekerd, zelfvoldaan anderen minachten. Elke religieuze beweging heeft zo zijn valkuilen.

Gods woord stemt binnen en buiten op elkaar af

Het gaat dus om de binnenkant én de buitenkant. Het één niet zonder het ander. Gods Woord is er voor ons hart én voor onze concrete manier van leven. Gods Woord brengt beiden in overeenstemming zodat we mensen kunnen worden uit één stuk. We beginnen vandaag te lezen uit de brief van Jakobus. Hij is iemand die heel nuchter is, met de voeten op de grond en de dingen ook kras kan verwoorden. Weest niet alleen toehoorders van het woord, maar uitvoerders, zegt hij. Het komt aan op concrete daden en op concrete liefde voor de naaste, voor weduwen en wezen, voor mensen aan de rand. 

Vrij blijven

Naast de wet zijn er ook profeten nodig. Ook die twee horen bij elkaar. Na de uittocht uit Egypte schonk God zijn volk de wet met de 10 geboden. Hij had het volk op wondere wijze bevrijd en Hij wou dat het volk die vrijheid zou behouden, zich niet opnieuw een slavenjuk zou laten opleggen. Dat is de bedoeling van de wet. Doe dit en je zal leven, gelukkig en vrij. 

Letter en geest

Maar als we voorschriften en bepalingen alleen naar de letter beleven, verliest ons hart zijn verbondenheid met God. Dan hebben we profeten nodig die ons laten horen waar het op aan komt, wat de bedoeling, de geest is van de wet.  

12 slechte dingen

Hoe raak zet Jezus de morrende Farizeeën op hun plaats met de profeet Jesaja: dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is ver van Mij. Zij eren mij, maar zonder zin, en mensenwet is wat zij leren. En dan noemt Jezus 12 slechte dingen op die allemaal uit het hart van mensen kunnen komen en zo de mens bezoedelen. Je moet ze maar eens lezen in het zevende hoofdstuk van Marcus. Als we het rijtje van die 12 afgaan zal iedereen van ons er misschien ééntje tegenkomen waarvan we kunnen zeggen: ja, daar ben ik niet helemaal vrij van. En het is goed om dat in te zien, dat te bekennen en dat te aanvaarden. Want dan kunnen we ook met ons hart bij de Heer komen en Hem vragen: ‘Schep in mij een zuiver hart, mijn God, schenk mij een andere hart, een nieuw hart. Ik kan dit niet, Gij kunt dit wel. Ik vraag het U oprecht. Maak mij nieuw, maak mij standvastig.’ Dat is eerlijk en dat nodigt God uit om in ons aan het werk te gaan. 

Hij wil zó nabij zijn

We eindigen met deze vraag: Wij zijn met ons hart bij de Heer! Maar hoe kunnen we daartoe komen? Ik denk dat het daarvoor belangrijk is om altijd weer naar Jezus te kijken en naar Hem te luisteren. Bij Jezus is de binnenkant en de buitenkant helemaal in harmonie. Zijn daden komen perfect overeen met zijn woorden. Het is goed om naar Jezus te kijken en te zien hoe Hij een melaatse aanraakt, hoe Hij zich laat aanraken door een onreine vrouw, hoe hij het opnam voor de kinderen en voor mensen aan de rand, hoe Hij zich soms ophield in heidens gebied. In Jezus zien wij hoezeer God ons nabij wil zijn. En ook de Eucharistie getuigt daarvan. Laten ook wij dan met ons hart bij Hem zijn.