OPENINGSWOORD

Vier weken lang is in ons de verwachting gegroeid
naar een nieuw begin. 
Het gaat om een feestelijk nieuw begin, 
want God zélf komt onder ons wonen.

Dat is slechts mogelijk dankzij het ja-woord van Maria.
Zij draagt het Kind in haar schoot.
Zij is de gezegende vrouw
die met haar Kind Jezus naar ons toekomt. 

Laten we haar met vreugde begroeten, 
zoals haar nicht Elisabet dat eertijds heeft gedaan.

We hebben vandaag ook de vierde kaars
op de adventskrans ontstoken. 
Met de boodschap die Maria ons brengt, 
werpt de advent ook een bijzonder licht 
op de vormen van duisternis in onze tijd.

KYRIE-LITANIE

Heer, Gij komt tot ons als een man van vrede.
Heer, ontferm U over ons.

Christus, Gij zijt de vervulling van Gods belofte.
Christus, ontferm U over ons.

Heer, Gij komt midden onder ons om Gods wil te doen.
Heer, ontferm U over ons.

V. Moge de barmhartige God zich over ons ontfermen, ons zijn vergeving schenken en ons geleiden tot het eeuwig leven.

Homilie 

(Lc 1, 39-45)

Elkaar ontmoeten is van levensbelang.

In het evangelie gaat het over een ontmoeting van twee vrouwen, die elkaar als verwanten graag zien en elkaar aanvaarden. Elisabeth, de oudste looft Maria, de jongste. Elisabeth schenkt Maria de ruimte en prijst haar om haar geloof.

We leven pas echt als mensen, doordat wij andere mensen ontmoeten, en omdat we zo óók God ontmoeten. Elkaar ontmoeten is van levensbelang. En tegelijk weten we: er zit altijd een risico aan een ontmoeting. De ander kan ons ook bedriegen. En wijzelf kunnen de ander schade berokkenen, of ons voor de ander afsluiten en elke échte ontmoeting weigeren.

In elke ontmoeting nemen we onszelf mee. Zo kunnen ook afgunst, jaloezie daar te vinden zijn, of achterdocht, zodat elke vraag van een ander als een aanval wordt ervaren. Angst, gevoelens van minderwaardigheid of juist van hoogmoed kunnen opspelen: zo van “ik ben beter dan die andere”. Deze zwarte gevoelens kunnen ons leven beïnvloeden. Wat we dan nodig hebben is vooral heling, genezing van ons binnenste.

De ontmoeting van Elisabeth en Maria laat zien dat het wel mogelijk is elkaar in goede verstandhouding en in vrede te ontmoeten. Het verhaal is geschreven vanuit het besef, dat God onze vrede zoekt, vergeeft en tot vergeving en heling inspireert. Uiteindelijk staat niet ons kwaad, het zwarte in onszelf, ons maatschappelijk tekort in het midden, maar God die hoopt dat wij in vrede leven met elkaar en met Hem.

Elisabeth is het beeld van de verwachting van de Schriften, van wetgeving en profeten, van Mozes en Elia. Alle bijbelse verhalen, psalmen en spreuken drukken dat diepe verlangen van ons mensen uit naar een leven van vrede, harmonie en vriendschap, van een schone wereld ook, waarin we veilig, opgeruimd en opgelucht kunnen ademhalen. 

Dat diepe verlangen wordt de levensweg van het bijbelse Israël. Het volk van God heeft zo een blijde boodschap aan heel de wereld te verkondigen: namelijk dat dit diepe verlangen eens zal worden vervuld. 

Vrouwen krijgen een grote rol toebedeeld! 

Twee vrouwen in verwachting. Twee kinderen in de moederschoot. Ergens in het bergland van Juda, in een uithoek van de wereld. Hoe waar heeft de profeet Micha geprofeteerd. We hoorden het in de eerste lezing: “Maar jij, Betlehem in Efrata, al zijt gij klein onder de duizenden geslachten van Juda, toch zal er uit jou een persoon voor míj voortkomen”.  Inderdaad Jezus, de Zoon van God openbaart dat God menslievend is, niets anders dan warme liefde voor alle mensen. Hij toont zich een dienstbare, koninklijke herder, maar ook een lijdende, meevoelende dienaar.

Wat aan het begin van het evangelie van Lucas opvalt, is dat het vooral vrouwen zijn die zijn verhaal beheersen. In een wereld waarin vrouwen toen minder meetelden dan mannen valt dat echt wel op. Die belangrijke rol van vrouwen houdt de evangelist Lucas vol tot aan het einde van zijn evangelie, waarbij het alleen vrouwen zijn die naar het graf gaan op Paasmorgen. Wil God iets nieuws beginnen, zo lijkt Lucas te suggereren, dan zullen vrouwen in actie komen. Vrouwen die als gidsen een grote rol toebedeeld krijgen, met name Maria.

Zo is ook ontmoeting tussen Elisabeth en Maria wonderlijk. Er is die stille aandacht voor elkaar. En de vonk die onmiddellijk overspringt. Bij het horen van Maria’s groet, stroomt het hart van Elisabeth over van vreugde. De Heilige Geest vervult hen. Zij worden boven zichzelf uitgetild. Mét woorden en zónder woorden uiten Elisabeth en de nog ongeboren Johannes de Doper hun vreugde om Maria en om het kind in haar schoot. 

Uit eigen ervaring weet Elisabeth hoe wonderlijk God kan ingrijpen in een mensenleven. De blijdschap van Elisabeth kunnen we ons heel goed voorstellen: ze was pas op latere leeftijd zwanger geworden, iets waar ze niet meer op had durven hopen. De vreugde daarover delen met iemand met wie je vertrouwd en verwant bent, is dan heel begrijpelijk en deugddoend. 

Als Maria dan aankomt en Elisabeth begroet, is het niet alleen Elisabeth zelf die in beweging komt, maar ook het kind in haar springt op. Als je Gods liefde ervaren mag, is dat een bron van grote vreugde. Blij en met luide stem begroet Elisabeth haar zielsverwante: ‘Wees gegroet, Maria. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen.’ Zo brengt Maria als de nieuwe “Ark van het Verbond” Gods liefdevolle tegenwoordigheid onder de mensen.  

Gód zélf verricht iets helemaal nieuws.

Zo verschijnt God in de vruchtbare ontmoeting van mensen, die vol zijn van verwachting! Maar de verwachting van de Messias, dat wonder dat zich aan Maria voltrekt, berust wel niet op een menselijke oorsprong. Het is Gód zélf die iets helemaal nieuws verrricht. Zo zegt Johannes in de proloog van zijn evangelie. Een tekst die wij op eerste kerstdag zullen beluisteren.

Het geluk en het hartsverlangen tussen mensen is een gave Gods. De liefde van man en vrouw, de liefde van ónze ouders voor elkaar, was het levenwekkend beginsel om óns leven als Godsgeschenk te aanvaarden. Dit loopt vooruit op wat nog niet is en is daarom niet het laatste. Ouders weten niet echt hoe de toekomst van hun kind eruit zal zien. Ook Maria wist niet wat haar te wachten stond. Zij volgt het levenspad van haar Zoon tot onder het kruis. In die houding is zij voorbeeldig. En ook wat mensen in de loop van de geschiedenis verder over haar leven hebben gezegd, hebben ze aangevoeld en gezien met de ogen van hun hart.

Gods woord maakt dus menselijke geschiedenis in en door Maria. Maar het blijft geen geschiedenis, niet louter iets van vroeger! Nee. Dat woord loopt doorheen de geschiedenis ook naar ons toe. Het Woord is mens geworden in en door Maria. Het is een bijzonder gebeuren dat wij de komende kersttijd met feestelijke vieringen zo dankbaar zullen gedenken. God komt ons ook nù tegemoet. 

De H. Geest maakt ons verantwoordelijk voor elkaar. 

Het gaat in dit wonderlijke evangelie-verhaal van de ontmoeting tussen Elisabeth en Maria dus niet alleen om wat er toén gebeurde. Op ons niveau scheppen wij ruimte voor elkaar in het hier en nu. Wij zoeken daarbij in contact te komen met ons innerlijke zelf, onze ziel, waar de goede God ons bewoont. 

Om een dergelijke ontmoeting met God ook vruchtbaar te maken, dienen wij - in navolging van Maria - op weg te gaan. Wij worden uitgenodigd het mysterie van de medemens én dat van onszelf te zien. Wij spreken en worden aangesproken. Zo worden wij onder woorden gebracht. De scheppende Geest van God steekt mij en mijn medemens aan. Dat maakt ons verantwoordelijk voor elkaar, met zorg dienstbaar aan elkaar, want in ons hart woont God. Ook de medemens is zo’n geliefd kind van God. Elkaar gelukkig maken en onze liefde delen! Dat is het goede nieuws, blijde boodschap die God ons schenkt.
 

Voorbeden

V. Laten we vol vertrouwen bidden 
voor allen die uitzien naar Gods nabijheid.

Lector: 
1. Om Gods nabijheid in de Kerk.
Dat Hij haar tekent met warmte en dienstbaarheid ...  

2. Om Gods nabijheid op plaatsen waar geweld en oorlog heersen.
Dat Hij mensen ontwapent met zijn vrede ...

3. Om Gods nabijheid bij wie geen waardig werk hebben.
Dat Hij hun uitzicht schenkt op meer welzijn ... 

4. Om Gods nabijheid in families waar verdeeldheid is.
Dat Hij mensen weer met elkaar verbindt ... 

5. Om Gods nabijheid in onze geloofsgemeenschap.
Dat Hij diepe vreugde brengt in ons hart ... 

V. God, onze Vader,  
met velen bereiden wij ons voor op Kerstmis, 
het feest van uw nabijheid.
Geef dat wij uw Zoon in geloof ontvangen 
en Hem aanroepen als Redder en Herder, 
Christus, onze Heer.