Homilie Pater Lukas Martens 12 januari 2025 : Doopsel van de Heer

400 m onder de zeespiegel 

Sta mij toe te beginnen met een aardrijkskundig weetje: de Jordaan is de bekendste rivier van Israël. Hij ontspringt op de Hermon, loopt door het meer van Galilea en mondt uit in de Dode Zee. En de Jordaan loopt ongeveer 400 m onder de zeespiegel en is daarmee één van de laagst gelegen plaatsen van de wereld. De naam Jordaan betekent: afdaler, hij die afdaalt. 

Jezus is de afdaler 

Daar kunnen we op aansluiten. Jezus laat zich dopen in de Jordaan. Plaatst zich in de rij van mensen die bekennen dat zij zondaar zijn en laat zich onderdompelen in het water. Jezus is de afdaler. Met kerstmis hebben we gezongen: Hij komt van alzo hoge, van alzo veer. Wat was het weer wat God aan Mozes bekend maakte over zichzelf? Ik heb de ellende van mijn volk gezien, haar jammerklachten gehoord, Ik ken haar lijden, Ik daal af om mijn volk te bevrijden. En die belofte is in Jezus helemaal vervuld. In Jezus daalt God af om mensen te bevrijden. 

Alles met ons delen 

En als God afdaalt om mensen te bevrijden, doet Hij dat niet vanuit zijn hoge hemel om met een almachtige vingerknip alles weer in orde te maken. Nee, Hij komt naast ons staan, midden onze ellende, ons leed, ons kwaad, om alles met ons te delen. Ooit schreef François Varillon een boek met de titel: God is nederigheid. Het doopsel van Jezus is een duidelijk beeld van nederigheid. Die nederigheid is begin en einde van Zijn openbaar leven, want ook op het kruis is Hij omringd door boosdoeners en wil Hij als een weerloos lam alle kwaad aan Zich laten gebeuren. Alle menselijke ellende en alle menselijk kwaad waarin Hij zich bij zijn doopsel liet onderdompelen, draagt Hij met zich mee op het kruis om het voorgoed te ontkrachten en om een nieuw begin mogelijk te maken. Nee, Hij is niet gekomen door water alleen, maar door water en door bloed, schrijft Johannes. 

Nederigheid trekt Gods liefde aan 

En wie zich vernedert, zal verheven worden. De nederigheid van Jezus trekt de liefde van God aan. Na zijn doopsel was Jezus in gebed. En de hemel ging open. God kan niet weerstaan aan de nederigheid. Zo lezen we in het laatste hoofdstuk van Jesaja dat God zegt: de hemel is mijn troon, aarde is mijn voetbank, wat wil je dan een huis voor Mij bouwen, een rustplaats voor Mij zoeken? Dit alles heb Ik met eigen handen gemaakt. Maar Ik ben vol zorg voor wie nederig is, zonder pretentie en vol ontzag voor mijn woord. 

Waarom laat ik mij dopen? 

Iemand die gelooft in de liefde van Jezus, in die nederigheid van God, mag zich laat dopen. Dan zegt hij: ik ben zo dankbaar voor die nederige liefde van God, dat ik mijn eigen leven wil afleggen in het water, om niet meer te leven voor mijzelf maar alleen nog voor de Heer. Hij is al mijn liefde waardig. Wanneer iemand die keuze maakt, gaat ook over hem de hemel open. En dan gebeuren er twee dingen. De Geest daalt neer en de Vader spreekt deze woorden: jij bent Mijn zoon, Mijn dochter, Mijn veelgeliefde. In jou vind Ik mijn vreugde. Dat is het antwoord van God op het nederige geloof van de mens. Jezus is ons menszijn komen delen om ons op te nemen in Zijn goddelijk leven. Jezus wordt kind van mensen opdat wij kinderen zouden worden van God. Het is de heilige Geest die dit bewerkt, die de mens herschept tot nieuw leven. En de Vader bevestigt dit werk met zijn liefdeswoord. 

Kind mogen worden van de Vader 

Ook dat ligt in de betekenis van de Jordaan: die rivier vormt het begin van het beloofde land. En wat is het beloofde land anders dan kind mogen worden van de Vader, thuis mogen komen op onze eigen grond. Het is het geheim van Kerstmis: Gods goedheid en mensenliefde verschijnt op aarde in de persoon van Jezus. Jezus betekent: God redt. God redt, niet omdat wij iets goeds zouden gedaan hebben, maar alleen omdat Hij barmhartig is. Zijn onvoorwaardelijke liefde vraagt het antwoord van ons nederig geloof. God beantwoordt ons nederig geloof door te komen als een herder, met tederheid en kracht. Dat mogen wij weer aan ons laten gebeuren in deze eucharistie. Kom dan, Heer. Kom in deze Eucharistie met kracht. Kom en wees onze Herder, ook in deze moeilijke tijd.