Teresia van Avila

Wie “Karmel” zegt denkt vaak onmiddellijk aan Teresia van Avila. Niet ten onrechte! Meer dan 500 jaar geleden: troebelen binnen en buiten de Kerk. Veel twisten en scheuringen. Teresia van Avila springt op de bres. Ze wordt één van de steunpilaren uit de hervormingstijd na het Concilie van Trente. Toch is ze niet alleen maar een figuur uit de kerkgeschiedenis gebleven. Ze is niet alleen opgevallen in de Kerk van haar tijd. Ook vandaag spreekt ze de mensen van onze tijd in vele opzichten aan.

Teresa de Ahumada was zelfstandig, beminnelijk, altijd beschikbaar en in het bezit van een sterk geloof. Toch stond ze helemaal in de wereld, met haar menselijkheid en haar meevoelen.

Bovendien is ze een vrouw die zich door lectuur en gesprekken met geleerden heel haar leven lang verder heeft ontwikkeld en gevormd. Ze liet het denken echt niet alleen maar aan de mannen over! Ze wilde mee overleggen en wel op voet van gelijkheid: al was ze dan een vrouw, al was ze dan kloosterlinge. De werkelijkheid met oogkleppen benaderen is aan haar niet besteed.

Ook het eigen kloosterleven werd door haar kritisch bekeken. Ze vergelijkt haar leven met de eisen van het Evangelie en vindt dat ze daar niet voldoende aan beantwoordt. Dus geeft ze het traditionele kloosterleven een nieuwe en meer evangelische vorm. Ze sticht een nieuw kloostertje in Avila: San José. In de loop van haar leven zal ze er in Spanje 17 stichten. Ze hervormt in één adem ook de mannelijke tak van de orde.

Dit hervormingswerk is slechts één aspect van Teresia’s bezig zijn. De innerlijke uitstraling van haar zending gaat veel verder dan de organisatie van het kloosterleven.

Teresia beseft dat iemand maar zichzelf wordt in de mate dat een mens zich in vrijheid aan een ander geeft, aan een persoon. Voor haar draait heel haar leven om het persoon zijn van God in Christus. Maar dat ging niet vanzelf…

Teresia voelt wel de vraag die God tot haar richt… maar ze is bang om zich helemaal aan God te geven. Pas door de confrontatie met een afbeelding van de gegeselde Christus zag ze haar angst in en werpt ze zich helemaal in het avontuur met God. Sindsdien is ze al haar angsten kwijt en weet ze zich gelukkig wanneer ze te midden haar vele drukke bezigheden in momenten van stilte, zonder veel woorden bij God kan zijn. Ze weet waar de Kerk behoefte aan heeft: aan het gebed van vele doodgewone mensen. Ze geeft een nieuw elan aan het gebedsleven van de christenen door haar visie op het stil gebed.

Haar innerlijke kracht haalt ze niet uit extreme dingen: ze eet, slaapt, spreekt als een gewone mens. Ze behoudt haar charmante natuurlijkheid, doorspekt met humor… en ze kent haar zwakheden. Dwars daar doorheen wordt ze “Teresa de Jesús”. Ze heeft God ontmoet, ze heeft doorheen veel onmacht en strijd geleerd om met haar eigen verantwoordelijkheid voor God te staan. Zo ervaart ze God diep in haar binnenste… in de ‘innerlijke burcht’ van haar hart. Ze leert verlangen naar Diegene die een mens zeer nabij is: Jezus.

Vanuit die ervaring wordt ze uitgedaagd om een soort ‘handleiding’ te schrijven over het gebed van het hart, over de weg van inkeer, naar de stilte van het hart, om daar God te ontmoeten “als een Vriend”.

Op haar sterfbed kan ze met recht en reden zeggen: “Ik ben een dochter van de Kerk”. Dat is ze tot op vandaag. Haar boodschap blijft actueel. Ook wij mensen van vandaag moeten proberen, in soms woelige omstandigheden en te midden van veel drukte, die verbondenheid met Christus te bewaren.

Bij de uitgeverij Carmelitana zijn de Mystieke werken van Teresa van Avila verkrijgbaar. Ook andere boeken over haar leven en leer zijn ter beschikking.