Homilie van kardinaal De Kesel tijdens de viering van 550 jaar karmelgemeenschap in Vilvoorde

Karmel Vilvoorde 550 jaar 09.02.19

Dierbare zusters, goede vrienden. In de eerste lezing hoorden we de prachtige passage over de profeet Elia. Elia is op de vlucht. Hij heeft het opgenomen tegen de profeten van Baäl, de godheid die toen overal vereerd werd. Maar Elia had het volk en zijn leiders opgeroepen om trouw te blijven aan de Heer. Maar ze zijn niet akkoord. Hij wordt vervolgd en staan hem naar het leven. Hij is ten einde krachten. Hij is bang. Hij heeft zich teruggetrokken in de eenzaamheid, op de berg. En daar gebeurt het wonder: hij ontmoet er God. Zoals het ooit vroeger Mozes was overkomen. Maar wat een verschil. Toen was er sprake van donder en bliksem en van machtig bazuingeschal. Ook nu is er sprake van storm, van een aardbeving en van vuur. Maar er wordt ons wel op het hart gedrukt dat het alleen natuurverschijnselen zijn. Dat God er niet in te vinden is. Heel fijnzinnig spreekt de tekst van het suizen van een zachte bries. Men kan ook vertalen: het geluid van een discrete stilte. Het is alleen in die stilte dat God zich laat kennen. Dat een mens Hem kan ontmoeten. Zoals het evangelie ook van Jezus zegt dat Hij zich terugtrok op een eenzame plaats om alleen te zijn. Alleen met God.

Die geest van Elia is nog altijd de geest die elke Karmel bezielt, ook hier al 550 jaar lang. Het is het hart van uw roeping: God te zoeken en Hem in de stilte te ontmoeten. Daarom is jullie aanwezigheid en jullie gebed zo belangrijk, ook voor heel de Kerk. Want we dreigen het vandaag te vergeten: dat ons geloof niet allereerst een leerstellig geheel is, een doctrine en een moraal. Het gaat in het christelijk geloof allereerst om relatie en ontmoeting, om liefde en vriendschap. Niemand heeft God ooit gezien en er is oneindig veel dat we niet weten. Maar één zaak weten en geloven we wel. Hij heeft het ons zelf meegedeeld. Dat Hij geen onverschillige God is. Integendeel. Hij wil gekend en bemind worden. Omdat Hij ons liefheeft. Het is voor ons mensen bijna onvoorstelbaar. En toch is dat de waarheid, de bevrijdende waarheid die ons verkondigd wordt: dat God door ons, zijn mensen, wil gekend en bemind worden en dat dit niet alleen zijn vreugde is maar ook ons geluk.

Het is de zin van uw roeping: heel uw leven gericht op de ontmoeting met God; heel uw leven gewijd aan het gebed. Dat was ook de bedoeling van Madre Teresa toen ze de Karmel hervormde. Ze was ingetreden in de Karmel maar ontdekte pas haar echte roeping toen ze de betekenis van het inwendig gebed ontdekte. Toen ze zag dat haar roeping niet louter bestond in het volbrengen van de religieuze plichten en voorgeschreven gebeden. Maar allereerst in de persoonlijke ontmoeting met God. Een ontmoeting die voor haar werkelijk de betekenis had van een omgang als met een vriend, hoe groot haar gevoel ook was voor Gods grootheid en zijn Majesteit. En ook al was ze mystiek begaafd, het ging haar nooit om die mystieke genaden op zich maar alleen om de ontmoeting met Hem, om God lief te hebben en zich in alles te richten naar zijn wil.

Hier bij ons en in heel West-Europa is de situatie voor de Kerk niet meer die van 550 jaar geleden. We leven niet meer in een homogeen christelijke samenleving. We willen als Kerk ook in die samenleving aanwezig zijn en proberen vele initiatieven als antwoord op die nieuwe situatie. Maar het is niet altijd duidelijk om goed te onderscheiden wat vandaag belangrijk is. Juist daarom is uw aanwezigheid en uw roeping zo belangrijk. Om ons te herinneren waar het uiteindelijk om gaat: wat er met een mens kan gebeuren als hij de stilte niet schuwt en zich durft concentreren naar wat er echt toe doet in het leven. Veel tijdgenoten zijn daarnaar op zoek. Naar meer verdieping en meer authenticiteit.

Men spreekt van u als "slotzusters”. Een uitdrukking die de lading toch niet helemaal dekt. U leeft inderdaad teruggetrokken en zoekt de eenzaamheid en de stilte. Zoals Elia. Maar opgesloten, dat bent u niet. Wel integendeel. Heel open op de wereld, meevoelend en meelevend met de vreugde maar ook met de pijn en de onmacht van zovelen. "Wie van vervulde aanwezigheid leeft, is nooit alleen." (Zr Lutgart) Door uw gebed blijft uw hart zo ruim en zo menselijk. Hoe velen rekenen niet op uw gebed! Ook op dat punt is Teresa van Avila en haar hervorming zo sprekend. Het was het wonder van haar grote persoonlijkheid: contemplatief maar toch uiterst actief; zo intiem en teruggetrokken levend met God en toch zo een apostolische ijver en missionaire openheid.

Vandaag danken we de Heer voor die 550 jaar. We doen het in groot vertrouwen in de toekomst. Een toekomst die we niet kennen. Maar wel met die zekerheid dat, als wij onze roeping in alle authenticiteit beleven, God er zal in voorzien. Een roeping waarin gij ons voorgaat, een roeping die ook die is van heel de Kerk: gevoelig blijven voor Gods aanwezigheid, ook juist in een samenleving waar Hij afwezig lijkt. Gevoelig voor zijn stem, voor een woord dat alleen in discrete stilte kan worden gehoord.